Marc Fortster’ın yönetmenliğini yaptığı ‘Stay’ filmi 2005 yılında vizyona girmiş olup izleyicileri bir buçuk saat boyunca gerçeklik ve algıları arasındaki sınırda tutmayı başarmıştır. Nasıl mı?
Bu film, çoğunlukla ana karakterimiz Henry’nin geçmiş travmalara, ana ve anıya tutunma çabasını anlatmaktadır. Terapisti Sam’e intihar edeceğini söyleyen Henry sesler duymakta ve halüsinasyonlar görmektedir. Durumu ciddiye alan Sam, geçmişte intihar girişiminde bulunan kız arkadaşını kurtardığı gibi Henry’yi de aynı şekilde tekrar hayata bağlamak ister ve bunun için elinden geleni yapar.
Gerçeklik ve Algı
Henry’nin zihinsel durumu, hem geçmiş travmalarından hem de o anın çevresel etmenlerden etkilenir. Filmde sürekli bir “gerçeklik” sorgulaması yapılır: Henry’nin yaşadığı olaylar gerçekten mi oluyor, yoksa bunlar bir tür halüsinasyon mu? Çünkü Henry’nin annesi ölmüştü, hatta Henry kendini bu yüzden suçluyordu ama Sam, Henry’nin annesiyle konuşmak için evine bile gitmişti değil mi?
Suçluluk duygusu ve depresyon
Filmin temel duygu durumu ‘depresyon’dur. Bunun, Henry’nin yaşadığı geçmiş travmalara karşı verdiği mücadelenin aslında hissettiği suçluluk duygusundan dolayı olduğunu görürüz. Gördüğü halüsinasyonlar ve duyduğu sesler arasında, ölmüş annesinin ‘senin bir suçun yok’ demesinin sebebi zihninde yaşadığı vicdan azabından bilinçsizce kendini kurtarmaya çalışmasıdır. Ailesinin ve sevdiği kadının kendisi yüzünden hayatta olmadığını düşünmektedir. Bu yükten ötürü intihar etmeyi düşünür. Terapistine intihar edeceği günü ve saati bile vermiştir. Belki de bu onun ‘Beni durdurmalısın’ deme şekliydi. Henry, kayıplardan ve kazadan ötürü kendini suçlasa da kazadan hemen sonra ilk yardımı yapan doktor (Sam) ‘Hemen arkandaydım ve senin hiçbir suçun yoktu, tekerin patladı’ der.
Zamanın ve Hafızanın Manipülasyonu
Film boyunca ara sahnelerde kaza sesleri ve görüntüleri görürüz. Bunun sebebi, aslında yaşanılan bir kazanın ardından komada olan Henry gerçeklikten kopmamak için savaşması ancak farkında olamamasıdır. Gerçeklik ve algısı arasında duyduğu tüm o ‘Henry benimle kal’ seslerinin, zihnindeki tüm o karakterlerin aslında kazadan sonra yanına gelen kişiler olduğunu görürüz. Bu durumda Henry yine de zihninde dönen her şeyi gerçek sanmaktadır ve bu suçluluk duygusunun kendisine ağır geldiğini söylemektedir. Bazen olaylar bir arada yaşanıyor gibi görünse de, bazı anlar birbirine paralel şekilde ilerler. Bu, hafıza bozuklukları ve zamanın algısal bozulması üzerine yapılan bir keşiftir. Bu tür zihinsel karışıklıklar, Henry’nin depresif ruh halinin ve geçmiş travmalarının bir sonucu olabilir.
Karakterler Arasındaki Dinamikler
Sam’in Henry ile olan ilişkisinde, terapist ve hasta arasındaki güç dinamiklerine odaklanılır. Sam’in, Henry’nin ruhsal iyileşmesi için gösterdiği çabalar, aslında onun kendi içsel karmaşasıyla da örtüşür. Sam’in kendine ait psikolojik sorunları, filmdeki olaylarla paralel bir şekilde ilerler ve bu da onların arasındaki ilişkiyi daha karmaşık hale getirir. Sam, bir anlamda kendi içsel çatışmalarıyla yüzleşirken, Henry’ye yardımcı olmaya çalışır.
Sürükleyici Anksiyete ve Belirsizlik
Film boyunca, izleyiciye sürekli bir anksiyete hissi verilir. Gerçekle kurgu arasındaki belirsizlik, izleyicinin sürekli olarak neyin gerçek olduğunu sorgulamasına neden olur. Bu belirsizlik aynı zamanda da karakterlerin ruh hallerini ve psikolojik durumlarını yansıtır. Hem Henry hem de Sam, adeta bir uçuruma sürükleniyormuş gibi hissederler ve bu durum, karakterlerin yaşadıkları içsel çalkantıları yansıtır.
Final
Filmin sonunda, izleyiciye bazı şeylerin açıklığa kavuştuğu bir “çözüm” sunulmaz. Stay, anlamın ve gerçeğin tamamlanmadığı bir film olarak kalır. Henry’nin ölümünden sonra Sam’in kendi gerçekliğiyle yüzleşmesi, filmin psikolojik açıdan pek çok sorusunu yanıtlamak yerine daha fazla karmaşıklık yaratır. Bu belirsizlik, filmin psikoanalitik bir yorumla değerlendirilmesine olanak tanır. Karakterlerin sonunda birbirine bağlanmış olmaları, her şeyin bir “dönüş” ya da “son” olmadığını, aksine dairesel bir yapıya sahip olduğunu gösterir.
Filmi izlemediyseniz eğer kesinlikle izlemenizi öneriyoruz ♥
Bu filmi de izlemek isteyebilirsiniz.
